Καστοριά, η αρχόντισσα της Μακεδονίας…
Βορειοδυτικά της Μακεδονίας, ανάμεσα στον Γράμμο και το Βίτσι, η
Καστοριά αναδύεται μέσα από τη λίμνη, σαν άλλη Αφροδίτη, ταράζοντας τα
νερά των τουριστικών επιλογών σας και επαναπροσδιορίζοντας τον χάρτη των
πιο δημοφιλών προορισμών.
Μια χούφτα χιόνι από την Πίνδο, λίγη από την
αχλή ενός πρωινού και η αχνή για το δικό σας παραμύθι είναι έτοιμη. Η
Καστοριά μοιάζει με όνειρο – χειμερινής νυκτός. Ετοιμαστείτε να βιώσετε
τη μαγεία και να ζήσετε τον μύθο της.
Η πόλη της Καστοριάς απλώνεται νωχελικά σε υψόμετρο 627
από την επιφάνεια της θάλασσας. Ιστορικά και γεωγραφικά ταυτίζεται με
την αρχαία Κήλητρον (Κέλετρον). Από τότε φαίνεται ότι υπήρξε πόλη –
θέλγητρο, με το όνομα της (κηλώ = θέλγω) να υποδηλώνει τη
διαχρονικότητα της ομορφιάς της. Αργότερα, μετονομάστηκε σε
Διοκλητιανούπολη, Ιουστινιανούπολη και τελικά επικράτησε η Καστοριά.
Οι
δημοφιλέστερες εκδοχές για την ονομασία της είναι δύο: η μία σχετίζεται
με τους κάστορες που παλαιότερα ζούσαν στην περιοχή και η άλλη με τον
Κάστορα, τον μυθικό Διόσκουρο, γιο του Δία. Το ιστορικό κέντρο της πόλης
οριοθετείται νότια από τη συνοικία Ντολτσό (απολαυστικός ο περίπατος
στην καρδιά του), περνά από την πλατεία Ομονοίας, για να καταλήξει στη
βόρεια όχθη της λίμνης, στη συνοικία Απόζαρι.
Ολόκληρη η πόλη της Καστοριάς μπορεί να θεωρηθεί ένα υπαίθριο
μουσείο βυζαντινού πολιτισμού, καθώς οι εκκλησίες της ξεπερνούν τις 75.
Η μοναδική εκκλησία της πόλης με τρούλο είναι η Παναγία η Κουμπελίδικη
(10ος αιώνας) και ακριβώς σε αυτόν τον χαρακτηριστικό ψηλό, κυλινδρικό
τρούλο, τον επονομαζόμενο κουμπέ, οφείλει το όνομα της. Μία άλλη
εκκλησία που αξίζει να επισκεφτείτε είναι του Ταξιάρχη. Στον νάρθηκά
της βρίσκεται ο τάφος του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά.
Για να γνωρίσετε καλύτερα την πόλη αξίζει να περιπλανηθείτε γύρω από
τα τείχη, εποχής Ιουστινιανού, με τα πόδια ή με ποδήλατο. Αν το
επιτρέπει η φυσική σας κατάσταση (διαφορετικά με αυτοκίνητο) ανεβείτε
μέχρι τον Προφήτη Ηλία για να θαυμάσετε τη θέα στη λίμνη ή την κορυφή
Ψαλίδα για να ατενίσετε το βουνό απέναντι, το οποίο λέγεται ότι είναι
λαξευμένο ώστε να απεικονίζεται το προφίλ του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Μαγευτική όμως είναι η διαδρομή στην περιφερειακή παραλίμνια, οδό η
οποία είναι ασφαλτοστρωμένη (μονόδρομης διέλευσης αυτοκίνητων) και
πλαισιώνεται από πλατάνια, αμυγδαλιές και αγριοτριανταφυλλιες. Στο
ανατολικό άκρο της χερσονήσου επισκεφτείτε το μοναστήρι της
Μαυριώτισσας, του 12ου αιώνα (τηλ. 24670 22714). Με εντυπωσιακές
τοιχογραφίες και στην εξωτερική του όψη, ορθώνει το παράστημά του
προκαλώντας το ενδιαφέρον των περιηγητων.
Ξεχωριστής ομορφιάς ξωκκλήσι είναι αυτό του Αϊ-Νικόλα στους
Αμπελοκήπους Καστοριάς, σφηνωμένο μέσα σε μια σπηλιά που δημιουργούν οι
σχηματισμοί των βράχων με μόνη πρόσβαση μια σκάλα με 150 σκαλοπάτια.
Αν έχετε χρόνο για εκδρομές εκτός πόλεως, αξίζει να επισκεφτείτε τα
περίφημα Κορέστεια, παραδοσιακούς οικισμούς βορειοδυτικά της πόλης
στους οποίους θα δείτε τα φημισμένα αρχοντικά, εξαίρετα δείγματα
παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής.
Η Ορεστιάδα της Καστοριάς
Την ιδιαίτερη γεωφυσική της μορφολογία η Καστοριά την οφείλει στην πανέμορφη λίμνη της.
Η λίμνη Ορεστιάδα αποτελεί κατάλοιπο μιας παλιότερης βάθους 50
μέτρων, η οποία σχηματίστηκε πριν από 10.000.000 χρόνια. Η σημερινή της
μορφή αντιστοιχεί σε έκταση 28 τετρ. χλμ. και μέγιστο βάθος 8,50 μέτρων.
Η ευρύτερη περιοχή και τα παράχθια δάση της έχουν ενταχθεί στο
Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 και βρίσκονται στις χαρακτηρισμένες
περιοχές ως τόποι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Η λίμνη Ορεστιάδα
αποτελεί έναν από τους πλέον σπάνιους υδροβιότοπους της Ευρώπης, καθώς
είναι η μοναδική φυσική λίμνη της Ελλάδας η οποία διαθέτει δάση
σημαντικής έκτασης με υδρόφιλα δένδρα που φιλοξενούν πάνω από 200 είδη
πουλιών, όπως κύκνους και αργυροπελεκάνους, πολλά είδη από τα οποία
είναι σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση. Έχει συμπεριληφθεί στον
κατάλογο (SRA) που αφορά τις περιοχές υψηλής σπουδαιότητας για την
ορνιθοπανίδα, γι” αυτό και το κυνήγι έχει απαγορευτεί.
Ο πλέον απολαυστικός τρόπος για να την ανακαλύψετε είναι κάνοντας
τον περίπλου της χερσονήσου με το δημοτικό τουριστικό σκάφος
(«Ορεστειάς» – έχει καθημερινά τακτικά δρομολόγια). Αυτή η περιήγηση
μοιάζει με ταξίδι σε περασμένες εποχές, καθώς η αμφιθεατρική διάταξη
των παλαιών διατηρητέων σπιτιών γύρω από την Ορεστιάδα δημιουργεί μια
ατμόσφαιρα παραμυθιού, ενώ οι βυζαντινές εκκλησίες και τα μικρά
ξωκλήσια που ξεπροβάλλουν απροσδόκητα από τις συνοικίες προσφέρουν
στον επισκέπτη ένα θέαμα μοναδικού αρχιτεκτονικού κάλλους. Η πρωτεύουσα της γούνας
Η τέχνη της καστοριανής γουνοποιίας αποτελεί, μαζί με τον τουρισμό,
σηματνική οικονομική δραστηριότητα της περιοχής. Η επεξεργασία και η
παραγωγή αρχίζει από τον 16ο αιώνα. Η Καστοριά εξελίχθηκε σε ένα από τα
παγκοσμίου φήμης κέντρα παραγωγής και διάθεσης γούνας, παρουσιάζοντας
εξαιρετικά δείγματα σε διεθνείς εκθέσεις και τροφοδοτώντας τις
μεγαλύτερες και πιο απαιτητικές αγορές του κόσμου, όπως της Νέας
Υόρκης, του Παρισιού και του Μονάχου. Στην πόλη, πλήθος καταστημάτων
διαθέτουν γούνες για όλα τα γούστα και τα βαλάντια. Τα καστοριανά καράβια
Από τα αξιοθέατα της λίμνης είναι οι βάρκες της. Πλώρη και πρύμνη δεν
ξεχωρίζουν! Έχουν το ίδιο σχήμα και είναι ανασηκωμένες πάνω από την
κουπαστή. Οι πλευρές τους ονομάζονται περβάζια. Θεωρούνται η εξέλιξη
της πιρόγας του νεολιθικού λιμναίου οικισμού. Τα καστοριανά καράβια
κατασκευάζονται από ξύλο φτελιάς ή καραγάτσι. Αποτελούν χαρακτηριστικό
τύπο βάρκας για της λειτουργικές ανάγκες των αλιέων της λίμνης. Σπηλιά Δράκου – Πόλη Καστοριάς
Δίπλα στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου της Μονής Παναγίας της
Μαυριώτισσας, δηλαδή στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου, 4 χιλιόμετρα από
την πόλη βρίσκεται η σπηλιά του Δράκου. Η είσοδος του σπηλαίου απέχει 15
μέτρα από τον παραλίμνιο δρόμο, ενώ μετά τη χαρτογράφησή του
αποκαλύφθηκαν στο εσωτερικό του 7 υπόγειες λίμνες, 10 αίθουσες και 5
διάδρομοι – σήραγγες.
Το μεγαλύτερο βάθος φτάνει τα 18 μέτρα, η μέση
θερμοκρασία 16οC – 18 οC και το ωφέλιμο μήκος των διαδρομών τα 500
μέτρα. Ανάμεσα στα εντυπωσιακά ευρήματα του σπηλαίου βρίσκονται οστά
αρκούδας των σπηλαίων ηλικίας 10,000 χρόνων. Ο λιμναίος προϊστορικός οικισμός
Στη θέση Νησί της νότιας όχθης της λίμνης Ορεστιάδας, μόλις 7 χλμ. από
το κέντρο της Καστοριάς, έχει ανακαλυφθεί ένας από τους παλαιότερους
λιμναίους προϊστορικούς οικισμούς της Ευρώπης και ο μοναδικός
ανασκαμμένος της Ελλάδας. Αυτή η υδάτινη πολιτεία, η οποία τοποθετείται
χρονολογικά στη Νεολιθική περίοδο, αποτελείται από υπερυψωμένα σπίτια
σε ξύλινες πλατφόρμες και βρίσκεται στο χωριό ^σπηλιά.
Απολιθωμένο δάσος Νόστιμου – Ασπροκκλπησιάς
Στο Νόστιμο, που είναι από τα παλαιότερα χωριά του νομού, βρίσκεται
το μουσείο του απολιθωμένου δάσους. Ανάμεσα στα εκθέματά του
περιλαμβάνονται: απολιθωμένοι κορμοί δέντρων, (μερικοί φτάνουν σε ύψος
10 μέτρων), φοίνικες, σεκόγιες, κανέλες και θαλάσσια απολιθώματα όπως
αστερίες, δόντια καρχαρία και χερσαία σπονδυλωτά. (Ώρες λειτουργίας:
11.00 – 17.00. Είσοδος: 2 ευρώ, τηλ. 24670 84588, 6932695955, υπεύθυνος
μουσείου: Πέτρος Παπακωνσταντίνου). Λαογραφικό Μουσείο
Στεγάζεται στο αρχοντικό του Νεράντζη Αϊβάζη στον οικισμό Ντολτσό.
Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντικείμενα οικιακής χρήσης, κοινωνικών
δραστηριοτήτων των Καστοριανών, ενδυμασίες παλαιότερων εποχών, καθώς
και εργαλεία για την επεξεργασία της γούνας. Στον χώρο του μουσείου
υπάρχουν αναπαραστάσεις οικιακών χώρων, όπως το δωμάτιο με το τζάκι, το
μέρος που ζύμωναν το ψωμί, αποθηκευτικοί χώροι για τα τρόφιμα και το
κρασί (τηλ. 24670- 28603). Βυζαντινό Μουσείο
Στα εκθέματα του Βυζαντινού Μουσείου περιλαμβάνονται ψηφιδωτά,
γλυπτά, εκκλησιαστικά σκεύη, καθώς και συλλογές εικόνων από τα μέσα του
12ου εώς και τον 17ο αιώνα (Πλατεία Δεξαμενής, τηλ. 24670 – 26649). Μουσείο Ενδυματολογίας Καστοριάς
Στο αρχοντικό των Αδελφών Εμμανουήλ παρουσιάζεται μια σημαντική
συλλογή από παραδοσιακές στολές (ανδρικές, γυναικείες, παιδικές) όχι
μόνο από την πόλη της Καστοριάς, αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Στα
εκθέματα περιλαμβάνεται και μια πλούσια συλλογή νομισμάτων. Οι Απόκριες της Καστοριάς
Μια φορά τον χρόνο η πόλη της Καστοριάς γεμίζει κόσμο από όλη την
Ελλάδα. Αφορμή, ένα τριήμερο απίστευτου ξεφαντώματος, τα περίφημα
Ραγκουτσάρια, από τις 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των Θεοφανείων, μέχρι τις 8
(ημέρα της Αγίας Δομινίκης) με την παρέλαση των καρναβαλιστών στη
συνοικία Ντολτσό.
Οι ρίζες του εθίμου ανάγονται στην κλασική αρχαιότητα, με τη
διονυσιακή λατρεία, στα ρωμαϊκά χρόνια με τα Saturnalia, δηλαδή γιορτές
προς τιμήν του Κρόνου, ενώ το έθιμο διατηρήθηκε στη βυζαντινή περίοδο,
για να εξελιχθεί στη σημερινή του μορφή. Όσοι συμμετέχουν είναι
μεταμφιεσμένοι, φορώντας μάσκες με τρομακτική όψη, για το ξόρκισμα των
κακών πνευμάτων, μακριά από την πόλη. Οι μασκαρεμένοι εξαγοράζουν αυτή
την προσφορά τους αναζητώντας δώρα και ζητιανεύοντας από τον κόσμο,
δικαιολογώντας την πιθανή λατινική προέλευση της ονομασίας του εθίμου
από το rogatores που σημαίνει ζητιάνοι.
Έτσι, το απόγευμα της πρώτης ημέρας (6 Ιανουαρίου) τα λεγόμενα
μπουλούκια – το καθένα είθισται, να έχει τη δική του παραδοσιακή
ορχήστρα χάλκινων οργάνων – ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης σε
ξέφρενο ρυθμό μέχρι αργά το βράδυ. Τη δεύτερη μέρα (του Αϊ – Γιαννιού),
επισκέπτονται τα σπίτια απρόσκλητοι, όπου πειράζουν και τελικά
παρασέρνουν μαζί τους στον χορό τους οικοδεσπότες. Την τελευταία ημέρα
(την επονομαζόμενη Πατερίτσα) οι εκδηλώσεις των Ραγκουτσαριών
κορυφώνονται με τη μεγάλη παρέλαση των καρναβαλιστών στην οδό
Μητροπόλεως, η οποία καταλήγει στη μεσαιωνική πλατεία Ντολτσό για
ξεφάντωμα μέχρι τελικής πτώσεως.
Οι λάτρεις του ski και του snowboard θα ενθουσιαστούν με
τις πίστες που περνούν μέσα από πυκνά δάση οξιάς στο Χιονοδρομικό Κέντρο
Βιτσίου, μόλις 22 χλμ. από την πόλη!
Επισκεφθείτε την πανέμορφη Καστοριά, ένα καλά κρυμμένο μυστικό της
Μακεδονίας που μπορεί εύκολα να ικανοποιήσει τον επισκέπτη σε όλα τα
επίπεδα!
Πως θα φτάσετε στην Καστοριά
Η Καστοριά απέχει οδικά περίπου 550χλμ. από την Αθήνα και 219 από τη
Θεσσαλονίκη, Επίσης μπορείτε να φτάσετε με αεροπλάνο σε μία ώρα. Το
αεροδρόμιο απέχει από τη Καστοριά περίπου 10 χλμ και βρίσκεται στο Άργος
Ορεστικού.
